Czy zaleca się usuwanie drobnych ziaren podczas mielenia pszenicy?

O.P. Vereshchynskyi, dyrektor generalny OLIS LLC, doktor inżynierii

Jak wiadomo, każda masa ziarnista zawiera ziarna o różnych rozmiarach. Drobna frakcja różni się od grubej frakcji swoimi właściwościami technologicznymi. Drobna frakcja pszenicy charakteryzuje się niskimi właściwościami mielenia. Wraz ze zmniejszaniem się wielkości ziarna zwiększa się powierzchnia właściwa jego powierzchni zewnętrznej, co oznacza wzrost zawartości łuski i warstwy aleuronowej, prowadząc do znacznego wzrostu zawartości popiołu i spadku zawartości składników naturalnych. Ponadto znaczna ilość chwastów i zanieczyszczeń ziarna obecnych w masie ziarna pszenicy odpowiada wielkością jego drobnej frakcji.

W związku z tym obecność drobnych frakcji w partii przemiałowej pszenicy ogranicza możliwość zwiększenia ogólnej wydajności mąki i mąki wysokiej jakości. W celu poprawy właściwości przemiałowych pszenicy odmianowej, niektóre zalecenia sugerują, że drobna frakcja powinna być usuwana w celu dalszego wykorzystania do celów paszowych. Na przykład, zgodnie z badaniami [1], po usunięciu drobnej frakcji (2,2×20/1,7×20), która wynosiła 11,З2% początkowej masy ziarna, wydajność zbóż, plew i mąki w procesie mielenia z części ziarna, która została zmielona, wzrosła o 1,28%, a ich zawartość popiołu zmniejszyła się o 0,03%. W artykule [2] przedstawiono dane dotyczące skuteczności selekcji drobnych frakcji w różnych młynach w Rosji, które potwierdzają wyniki przedstawione powyżej. Tak więc, średnio, selekcja 72% drobnej frakcji ziarna zwiększa całkowitą wydajność mąki o 0,9%, a wydajność mąki wysokiej jakości o 1,7%.

W tabeli przedstawiamy wyniki ekonomiczne rzeczywistego przemiału bez selekcji drobnego ziarna oraz przewidywane wyniki przemiału z selekcją drobnego ziarna, modelowane na podstawie danych z [2]. Wzrost wydajności mąki wysokiej jakości spowodowany ekstrakcją drobnej frakcji został w równym stopniu przypisany do najwyższej i pierwszej klasy. Drobną frakcję ziarna uznano za pszenicę klasy 6. Koszt ziarna i produktów przetworzonych oparto na średnich cenach dla tego samego okresu (pierwsza dekada maja 2011 r.) według www.muka.zerno.kiev.ua. W celu uproszczenia obliczeń przyjęto, że koszty przetwarzania, straty mechaniczne, odpady i wpływ wilgoci są identyczne w obu przypadkach, co pozwala na ich pominięcie w porównaniu.

Tabela.

Jak widać z tabeli, mielenie z ekstrakcją drobnego ziarna jest gorsze pod względem wyników ekonomicznych. Pewna poprawa właściwości przemiałowych ziarna w wyniku tej operacji nie rekompensuje nawet strat wynikających ze sprzedaży części ziarna partii przemiałowej (klasa 3-4) po cenach pszenicy klasy 6. Ponadto pod względem wartości paszowej, jakości i wyglądu drobna frakcja pszenicy jest znacznie gorsza od pszenicy klasy B, a zatem może być sprzedawana tylko po cenie znacznie niższej niż ta zastosowana w obliczeniach. Należy zauważyć, że drobna frakcja pszenicy charakteryzuje się zazwyczaj wysoką zawartością glutenu, który nie jest gorszej jakości niż inne frakcje. Dlatego też usunięcie drobnego ziarna w niektórych przypadkach może spowodować obniżenie właściwości wypiekowych mąki. Tak więc, w obecnych warunkach biznesowych, frakcjonowanie ziarna pszenicy i ekstrakcja drobnej frakcji z mielenia odmianowego nie zapewnia racjonalnego wykorzystania surowców i prowadzi do utraty części zysku z przetwarzania.
Oczywiste jest, że frakcjonowanie pszenicy może być uzasadnionym działaniem tylko wtedy, gdy drobna frakcja jest dalej wykorzystywana do poprawy właściwości mielenia drobnej frakcji i przetwarzana z większością ziarna na mąkę.
Rzeczywiście, frakcjonowanie ziarna stwarza warunki wstępne do poprawy wydajności czyszczenia oddzielonych frakcji z zanieczyszczeń poprzez zmniejszenie obciążenia organów roboczych maszyn, bardziej precyzyjny dobór charakterystyk ich organów roboczych i trybów pracy. Jednak czyszczenie drobnego ziarna pszenicy wymaga zastosowania złożonych i połączonych metod czyszczenia i rzadko kończy się sukcesem ze względu na charakterystykę zanieczyszczeń, które wraz z drobnym ziarnem tworzą trudne do oddzielenia i nierozłączne mieszaniny. Ponadto czyszczenie ziarna z zanieczyszczeń, a także czyszczenie powierzchni ziarna w łuszczarkach, praktycznie nie zmniejsza zawartości popiołu. W związku z tym frakcjonowanie pszenicy i późniejsze dogłębne czyszczenie jej drobnej frakcji nie może być wystarczająco skutecznym rozwiązaniem, aby znacząco poprawić właściwości mielenia całej partii.
Wiadomo, że łuszczenie jest skuteczną metodą poprawy właściwości przemiałowych pszenicy. Obłuskiwanie prowadzi do znacznego zmniejszenia zawartości popiołu w ziarnie i zanieczyszczeń, w tym tych, których nie można oddzielić za pomocą prostej separacji. W rezultacie, aby zwiększyć wydajność i jakość mąki, frakcjonowanie ziarna nie jest konieczne, aby zapewnić skuteczność przygotowania ziarna do przemiału przez obłuskiwanie. Jeśli jednak rozwiązania technologiczne budowy młyna uniemożliwiają zorganizowanie obłuskiwania całego strumienia ziarna, należy zastosować frakcjonowanie ziarna i obłuskiwanie tylko frakcji drobnej. Specyfika takiej operacji została opisana w naszym artykule „Przygotowanie ziarna przez obłuskiwanie w młynach do pszenicy”, opublikowanym w numerze 11 magazynu „Magazynowanie i Przetwórstwo Zbóż” w 2009 roku. Zgodnie z zalecanym schematem, drobna frakcja jest oddzielana po głównym etapie kondycjonowania, obłuskiwana i wysyłana do przemiału wraz z głównym strumieniem ziarna. Skuteczność tego selektywnego obłuskiwania w redukcji popiołu i zanieczyszczeń w całym strumieniu ziarna przeznaczonego do przemiału jest zgodna z całkowitą wydajnością wszystkich urządzeń do czyszczenia ziarna dobrze wyposażonych zgodnie z tradycyjnymi projektami młynów.
W związku z tym usunięcie drobnego ziarna z procesu mielenia nie jest wykonalnym rozwiązaniem pod względem ekonomicznej efektywności przetwarzania. Zastosowanie obłuskiwania w przygotowaniu ziarna umożliwia efektywne wykorzystanie drobnej frakcji pszenicy w produkcji mąki odmianowej, co nie tylko pozwala uniknąć strat surowców, ale także generuje dodatkowy dochód.

Opublikowano na podstawie materiałów

„Przechowalnictwo i przetwórstwo zbóż”

czasopismo naukowe i praktyczne

Nr 6 (144) czerwiec 2011 r.