Przygotowanie ziarna przez obieranie w wysokowydajnych młynach odmianowych do pszenicy

A.P. Vereshchinsky, dyrektor generalny LLC „OLIS”, kandydat nauk technicznych.

Jak wiadomo, obieranie jest skuteczną techniką przygotowania pszenicy do stopniowego mielenia. Zastosowanie procesu obierania pozwala znacznie zmniejszyć zawartość popiołu w ziarnie, zmniejszyć zawartość zanieczyszczeń chwastów, a także stworzyć korzystne warunki do kondycjonowania. Zwiększenie całkowitej wydajności mąki kosztem mąki o wysokiej jakości jest naturalnym wynikiem przygotowania ziarna do przemiału za pomocą obierania.

Obecnie technika ta jest szeroko stosowana w młynach o małej i średniej wydajności (do 100 ton dziennie). Takie młyny z reguły są tworzone według zredukowanych schematów, co zapewnia im niezbyt wysokie koszty tworzenia i eksploatacji. Jednak te zalety są zapewniane przez wykorzystanie bardzo ograniczonej floty maszyn. Dlatego też stosowanie płatkowania w takich młynach jest bardzo często jedynym wykonalnym i ekonomicznie uzasadnionym środkiem zapewniającym wydajność mielenia.

Młyny o dużej wydajności, zbudowane zgodnie z opracowanymi schematami, są znacznie lepiej wyposażone. Są one jednak znacznie droższe i wymagają wyższych kosztów operacyjnych. Z tego powodu obecne światowe trendy w budowie młynów o nawet bardzo dużej wydajności zmierzają w kierunku mniejszych systemów, a istniejące młyny muszą zostać odpowiednio przebudowane. W związku z tym łuszczenie ziarna w przygotowaniu do przemiału należy uznać za sposób na zwiększenie wydajności przemiału zarówno w istniejących, jak i nowo budowanych młynach o dużej wydajności.

Jednocześnie praktyczne wdrożenie operacji łuszczenia jest ograniczone przez wykonalność ostatecznej wydajności pojedynczej maszyny do łuszczenia, co wynika z charakteru procesu. Naszym zdaniem, tworzenie łuszczarek o wydajności większej niż 1,5-2,0 t/godz. jest niecelowe, ponieważ wiąże się z trudnymi do przezwyciężenia problemami niezawodności. Dlatego organizacja przetwarzania strumieni ziarna o wydajności 10-20 i więcej ton na godzinę w trybach łuszczenia jest bardzo trudnym zadaniem. W związku z tym w celu zastosowania łuszczenia w młynach o dużej wydajności konieczne jest poszukiwanie innej metody przygotowania, z wyjątkiem łuszczenia całego ziarna wchodzącego do przemiału.

Wiadomo, że różne frakcje pszenicy różnią się znacznie pod względem właściwości przemiałowych. Tak więc zawartość popiołu w drobniejszym ziarnie jest znacznie wyższa niż w ziarnie pierwotnym ze względu na wyższą zawartość łuski. Mniejsze ziarna charakteryzują się niższą wartością naturalną i masą 1000 ziaren. Ponadto większość zanieczyszczeń chwastów pod względem wielkości odpowiada drobniejszemu ziarnu i podczas przesiewania jest przydzielana do określonej frakcji. Jednocześnie drobne ziarno pszenicy charakteryzuje się wysokimi właściwościami wypiekowymi. Takie ziarno zawiera więcej glutenu niż w oryginalnej partii, a jego jakość odpowiada poziomowi w oryginalnym ziarnie. Oczywiste jest, że selektywne obieranie, które skutkuje przetwarzaniem tylko drobniejszych ziaren, powinno być rozwiązaniem poszukiwanym w zastosowaniu obierania w młynach o dużej wydajności.

Aby zbadać podstawowe wzorce selektywnego obierania, przeprowadziliśmy następującą serię eksperymentów. Z różnych próbek wstępnie przygotowanego ziarna wyodrębniono frakcję drobniejszego ziarna w ilości 10-20% jego początkowej masy. Oddzieloną część ziarna traktowano różnymi wartościami współczynnika złuszczania, zdefiniowanego liczbowo w procentach jako stosunek oddzielonej masy do masy początkowej. Gruba część ziarna nie była poddawana żadnej obróbce. Po łuszczeniu wcześniej oddzielone części mieszano. Podczas eksperymentów określono zawartość popiołu w produktach oraz zawartość zanieczyszczeń chwastami. Przykładowo, tabele 1 i 2 przedstawiają dane uzyskane w wyniku przetworzenia próbki pszenicy z separacją 15% ziarna poprzez przejście przez sito 2,6×20.

Tabela 1.

Tabela 2.

Cykl przeprowadzonych przez nas eksperymentów wykazał, że skuteczność selektywnego obierania w zmniejszaniu zawartości popiołu w ziarnie i zawartości w nim zanieczyszczeń chwastami jest porównywalna z całkowitą wydajnością wszystkich urządzeń do czyszczenia ziarna w dobrze wyposażonym młynie! Tak więc zastosowanie selektywnego łuszczenia pozwala nie tylko zwiększyć wydajność przygotowania ziarna do przemiału, ale także uprościć schemat takiego przygotowania, wykluczając maszyny i operacje technologiczne o wątpliwej wydajności.
W celu praktycznego zastosowania selektywnego łuszczenia w młynach o wydajności 250 t/dobę z powtarzalnym wyposażeniem udoskonaliliśmy typowy schemat przygotowania ziarna (rys. 1). Frakcjonowanie ziarna proponuje się przeprowadzić za pomocą maszyny typu „burat” – separatora ZSO-25, w którym przesiewanie ziarna odbywa się w obrotowym bębnie sitowym o nachylonej osi. Wybór tego typu maszyny wynika z wysokiej wydajności przesiewania na sitach z otworami „szczelinowymi”, a także braku wpływów dynamicznych podczas pracy. Łuskanie ziarna odbywa się w łuszczarce „Cascade”-1.6, która pozwala na przetwarzanie drobnego ziarna o wilgotności do 17% w ilości do 20% całkowitego przepływu. Maszyna ta jest dostosowana do ACS młyna i może w pełni pracować w trybie automatycznym.

Rys. 1 Fragment schematu technologicznego.

1. Separator sitowy ZSO-25; 2. Bunkier E = 1 metr sześcienny;3. Debrander Cascade-1,6;

4. owijarka R3-BGO-8 (istniejąca);

5. Separator powietrza R3-BAB (istniejący).

opublikowane w

„Przechowalnictwo i Przetwórstwo Zbóż”

Nr 11(125), 2009 r.